منار جام [fr]

یکی از فرضیه‌های قبول شده این است : مکانی ‌که این منار در آن قرار دارد، در شهر قدیمی فیروزکوه بوده که توسط مغولان تخریب شده بود. - و این مناری که در وسط این وادی است، بعداً اهمیت پیدا کرد. بر اساس کتیبه‌ای که روی مناره حک شده، منار مذکور در سال‌های ۱۱۹۴/۱۱۹۵ میلادی ساخته شده و هم‌چنان بر اساس بعضی از نقاشی‌ها و شواهد، یک مسجد نیز در این مکان موقعیت داشته است. اما، اکنون از این مسجد هیچ بقایایی دیده نمی‌شود.

قابل ذکر است که این مناره از اواسط قرن سیزدهم میلادی تا پایان قرن نزدهم میلادی، به فراموشی کامل سپرده شده بود. منار مذکور در سال ۱۸۸۶ میلادی دوباره کشف شد، اما تحقیقات دربارهء این منار در سال ۱۹۵۷ میلادی آغاز شد. ارتفاع منار ۶۵ متر و قطراش ۹ متر است. در مجموع این منار از ۴ استوانه تشکیل شده است و طوری ساخته شده که با افزایش ارتفاع، قطر کاهش می‌یابد.

داخل منار به اندازه شکل بیرونی‌اش شفگت انگیز نیست. برای صعود یک زینهء مدور شکل که در داخل منار قرار داد، ساخته شده است. این پله‌ها تا وسط منار بالا می‌رود، و سپس برای صعود به بالای منار توسط زینه‌های که بر روی دیوار خارجی است، انجام می‌شود. هم‌چنان به نظر می‌رسد که روی منار یک گنبد نیز وجود داشته است، که امروز نیست. شکل بیرونی منار، با نقش‌های هندسی تزیین شده و شامل چندین کتیبه است که به رنگ فیروزه‌ای نقاشی شده است.

بیشترین کتیبه‌های که روی منار جام حک شده اند از قرآن مجید است، متن کامل سورهء مریم، جزء نزدهم که در آن داستان مادر عیسی را نقل شده است، به‌طور کامل نیز آمده است. در انتهای یکی از کتیبه‌ها اسامی خانواده های ذکر شده که منار به افتخار شان ساخته شده است.

بنأها و ساختمان‌های دیگر نیز در ساحه‌ی منار مثل بقایای قلعه‌ها، برج‌ها و یک مخزن آب که در معرض دید بوده، قرار داشته و شگفت‌انگیزترین‌اش روی تپه‌ای نزدیک منار بوده است : در آنجا، سنگ‌ها با کتیبه‌های به زبان عبری قدیمی نیز پیدا شده است. با توجه به محتوای آنها، احتمالا بقایای یک قبرستان است.

امروز مشکل اساسی منار مذکور این است که دایماً در معرض خطر فرسایش از رودخانه‌های کنار آن قرار دارد. هم‌چنان علایمی وجود دارد که منار جام، دقیقا مثل برج پیز، شروع به خم شدن می‌کند.

تا امروز با وجود بذل تلاش‌های فراوان، هیچ دسترسی به متخصصان "یونسکو" در این ساحه وجود نداشته است، و اکنون نیز هیچ کار حفاظتی در این محل انجام نمی‌شود.
منبع : Gilad B. Jaff